دوستی (فقه)رفاقت و برقرار کردن ارتباط عاطفی با یکدیگر را دوستی (دوست داشتن، محبّت) گویند. از دوستی به معنای نخست در بابهای حج، اطعمه و اشربه و شهادات سخن گفته‌اند. از دوستی به معنای دوم در بابهای صدقات و نکاح سخن گفته‌اند. ۱ - دوستی در روایاتدوست خوب گزیدن و دوستان زیاد گرفتن، مستحب، و در روایات بدان تشویق و ترغیب شده است. در روایتی از امیرمؤمنان علیه السّلام آمده است: «ناتوان‌ترین مردم کسی است که در گرفتن دوست ناتوان باشد و ناتوان‌تر از او کسی است که دوستی را که بدان دست یافته از دست بدهد». در روایتی از امام صادق علیه السّلام، چارچوب دوستی- که بدون آن، دوستی تحقق نمی‌یابد- در پنج چیز دانسته شده است: اوّل، آنکه نهان و آشکار او برای تو یکی باشد. دوم، زینت تو را زینت خود و عیب تو را عیب خود بداند. سوم، دستیابی به ثروت و قدرت، موضع او را نسبت به تو تغییر ندهد. چهارم، از آنچه در توان دارد نسبت به تو دریغ نکند و پنجم که جامع همه خصلتهای پیشین است، این که تو را به گاه گرفتاری و نیاز رها نکند. ۲ - دوستان بددوست شدن و رفاقت با بدکار، نابخرد، دروغگو، بخیل، ترسو، قاطع رحم و کسی که از روی بی‌اعتنایی به نماز جماعت در مسجد حاضر نمی‌شود، مکروه است. [۷]
توضیح المسائل مراجع ج۱، ص۵۰۰.
۳ - اعلام مراتب دوستیاعلام مراتب دوستی به دوست، به منظور استحکام پایه‌های آن، مستحب است. ۴ - خوردن از خانه دوستبه تصریح قرآن کریم، خوردن از خانۀ دوست بدون اذن وی بی‌اشکال است، مگر آنکه انسان علم و یا- به تصریح برخی- ظنّ غالب به عدم رضایت وی داشته باشد. ۵ - نماز گزاردن در خانه دوستنماز گزاردن در خانۀ دوست نیز همین حکم را دارد. ۶ - دوستی و شهادت دادندوست بودن با کسی، مانع شهادت له یا علیه او نیست. ۷ - دوست داشتن اهلبیتدوست داشتن اهل‌بیت علیهم السّلام، واجب، بلکه از ارکان ایمان است. ۸ - اظهار دوستی نسبت به دشمنان خدااظهار محبت و دوستی نسبت به دشمنان خدا، حرام، بلکه منافی با ایمان به خدا است و بیزاری جستن از ایشان واجب است. ۹ - دوستی در خانوادهدوست داشتن اعضای خانواده (همسر و فرزندان) و اظهار محبت شوهر به همسرش و نیز مطلع ساختن وی از محبّت خود نسبت به او مستحب است. [۱۶]
مهذّب الاحکام ج۲۴، ص۶.
۱۰ - اظهار دوستیچنان که از آداب معاشرت، اظهار محبت نسبت به مردم است. [۱۹]
مهذّب الاحکام ج۱۵، ص۳۰۵.
همچنین مستحب است کسسی که مؤمنی را دوست دارد، او را از محبت خود مطلع سازد. ۱۱ - دوستی دنیادر روایات متعددی از محبت به دنیا نکوهش شده و در برخی روایات، ریشۀ هر گناه دانسته شده است. ۱۲ - صدقه دادن از مال محبوبمستحب است صدقه و انفاقهای مستحب، از مالی باشد که انسان آن را دوست دارد، نه از مال پست و کم ارزش. قرآن کریم بر این مطلب تأکید دارد. ۱۳ - پانویس
۱۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۶۶۴-۶۶۶. |